Omgevingsvisie Helmond 2040 ( Nina ter Linde, Tineke Posno, Geert van der Bruggen, Daniëlle Bouwmans)
We leggen de Omgevingsvisie Helmond 2040 voor ter vaststelling. Hierin zijn de doelen en ambities voor ontwikkelingen in het fysieke domein opgenomen, met als planhorizon 2040. De omgevingsvisie is daarmee onder andere het kaderstellende document om de wenselijkheid van ontwikkelingen te kunnen toetsen. Daarnaast geeft de Omgevingsvisie de kaders aan waarbinnen thematisch en gebiedsgericht beleid verder uitgewerkt wordt. De omgevingsvisie is een verplicht instrument onder de Omgevingswet.
Uitwerking van de Omgevingsvisie in integraal afgestemde thematische en gebiedsgerichte omgevingsprogramma's (waaronder de Woonvisie, de Mobiliteitsvisie, de landschapvisie, de Erfgoedvisie en wijkontwikkelingsplannen.
Behaald. Het resultaat zoals beoogd in de programmabegroting 2024 is gerealiseerd en hierdoor afgesloten. De omgevingsvisie Helmond 2040 is in februari 2024 vastgesteld door de raad.
Omgevingsplan (Nina ter Linde, Tineke Posno, Geert van der Bruggen, Daniëlle Bouwmans)
Het vaststellen van de eerste wijzigingen van het omgevingsplan, waaronder voor het gebied 't Hout en de regels van de 'bruidsschat'. Het omgevingsplan vervangt de huidige bestemmingsplannen, lokale verordeningen en gedecentraliseerde Rijksregels in het fysieke domein. We moeten uiterlijk in 2032 een gebiedsdekkend omgevingsplan hebben. We groeien daar via een transitiepad de aankomende jaren stapsgewijs naartoe.
In aanpak gewijzigd. We hebben de bruidsschat in beheer genomen. Het opstellen van een omgevingsplan voor ’t Hout bleek te omvangrijk en complex om als eerste inhoudelijke wijziging door te voeren. We zijn ons gaan richten op een kleiner gebied binnen ’t Hout met een beperkter aantal functies: De Bergen. We hebben een omgevingsplan opgesteld voor de daar aanwezige functies: wonen, verkeer/verblijf, groen en water. De wijziging van het omgevingsplan De Bergen is dus voorbereid en gaat begin 2025 in procedure. Het overall transitieplan tot 2032 voor het omgevingsplan is ook afgerond.
Woningbouwversnelling (Nina ter Linde, Tineke Posno, Geert van der Bruggen, Daniëlle Bouwmans)
We versnellen in 2024 de woningbouw, onder meer door het versnellen van procedures en de samenwerking met corporaties verder te verbeteren. De inzet van een woningbouwregisseur en de middelen voor een provinciale Flexpool 2.0 (mits toegekend) zorgen voor extra capaciteit voor de woningbouwversnelling.
Nog niet afgerond. Dit onderwerp loopt namelijk meerdere jaren door. We hebben in 2024 een versnellingsdag georganiseerd met marktpartijen en corporaties om de samenwerking te verbeteren. Vanuit de provinciale Flexpool 2.0 hebben we middelen gekregen voor extra capaciteit voor de woningbouwversnelling. Deze middelen zijn ingezet voor Nieuw Brandevoort en projecten in Helmond-Noord. Conform de begroting 2025-2028 gaan we vier jaar op rij elk jaar € 2,5 miljoen onttrekken, onderverdeeld in een onderdeel versterken capaciteit, vulling van het fonds voor flankerende maatregelen sociale huur en een onderdeel om projecten te versnellen, bijvoorbeeld via cofinancieringsmaatregelen. De invulling van dit laatste deel wordt in 2025 voorgelegd aan de gemeenteraad.
Woonvisie (Nina ter Linde, Tineke Posno, Geert van der Bruggen, Daniëlle Bouwmans)
De woonvisie wordt begin 2024 aan de gemeenteraad ter besluitvorming voorgelegd. In de woonvisie zijn de doelen van het woonbeleid opgenomen. Na vaststelling zal worden gestart met het uitvoeringsprogramma, we verkennen mogelijkheden als gebiedspaspoorten, eventuele beleidsregel splitsen woningen, een doelgroepenverordening en bijvoorbeeld gebiedsgericht sturen op het aandeel sociale huur in nieuwbouw.
Behaald. Het uitvoeren van acties uit het uitvoeringsprogramma van de woonvisie loopt door in 2025. In januari 2025 hebben we de beleidsregel ''splitsen van woningen en kavels' en de beleidsregel 'kamerbewoning' vastgesteld. Corporaties werken aan de introductie van maatschappelijk gebonden eigendom, waarbij de gemeente een faciliterende rol heeft.
Regionale woonafspraken (Nina ter Linde, Tineke Posno, Geert van der Bruggen, Daniëlle Bouwmans)
We voeren in 2024 regionale woonafspraken uit, zoals de Woondeal 2023, actualisering van de Urgentieregeling en realisatie gestandaardiseerde sociale huurwoningen (WoonST 1.0 en de nieuwe tender WoonST 2.0).
Nog niet afgerond. Dit onderwerp loopt namelijk over meerdere jaren door. We bereidden in 2024 actualisatie van de woondeal voor. Ook werkten we aan actualisatie van de urgentieregeling (huisvestingsverordening). Beide stukken leggen wij in 2025 ter besluitvorming voor aan de gemeenteraad.
Implementatie/ uitwerking van nieuwe wet- en regelgeving (Nina ter Linde, Tineke Posno, Geert van der Bruggen, Daniëlle Bouwmans)
In 2024 implementeren we nieuwe wet- en regelgeving zoals de Wet Regie op de Volkshuisvesting, en wet Goed Verhuurderschap (lokale regelgeving voor verhuurders en/of specifiek arbeidsmigranten).
Afgerond. De Wet Goed Verhuurderschap hebben we in 2024 geïmplementeerd via het Meldpunt Goed Verhuurderschap en Meldpunt Betaalbare huur. Volgens planning/meerjarig: Nog niet afgerond, want de Wet Regie op de Volkshuisvesting is nog niet van kracht.
Huisvesting arbeidsmigranten (Nina ter Linde, Tineke Posno, Geert van der Bruggen, Daniëlle Bouwmans)
In 2024 realiseren we de locatie Varenschut voor de huisvesting van arbeidsmigranten.
Nog niet afgerond. In kwartaal 3 van 2024 is een start gemaakt met de aanvraag omgevingsvergunning en met de wijziging van het bestemmingsplan. Deze procedures lopen in 2025 door.
Onderzoek naar woonfonds (Nina ter Linde, Tineke Posno, Geert van der Bruggen, Daniëlle Bouwmans)
We onderzoeken en werken de mogelijkheid van een woonfonds uit. Het doel van woonfonds is om gewenste woningbouwontwikkelingen aan te jagen, juist in een tijd waar de bouw het moeilijker lijkt te krijgen. De vraag naar woningen blijft in onze regio immers onverkort groot. Begin 2024 ontwikkelen we hiervoor een plan.
Nog niet afgerond. Door de gemeenteraad is 4 x 2,5 miljoen beschikbaar gesteld voor 2025-2028. In 2024 zijn we gestart met de invulling van het 'woonfonds" c.q. de reserve woningbouwversnelling, onderverdeeld in een onderdeel versterken capaciteit, vulling van het fonds voor flankerende maatregelen sociale huur en een onderdeel om projecten te versnellen, bijvoorbeeld via cofinancieringsmaatregelen. De invulling van dit laatste deel wordt in 2025 voorgelegd aan de gemeenteraad..
Afwegingskader wonen en zorg (Nina ter Linde, Tineke Posno, Geert van der Bruggen, Daniëlle Bouwmans, Linda Wittebrood)
In 2024 houden we ons bezig met het opstellen, uitwerken en vaststellen van een afwegingskader wonen en zorg. We verkennen nieuwe ontwikkelingen zoals de mogelijkheden voor pre-mantelzorgeenheden en het aanstellen van verhuiscoaches.
Nog niet afgerond. In 2024 zijn we gestart met het opstellen en uitwerken van een afwegingskader wonen en zorg. Dit loopt door in 2025, evenals de verkenning naar mogelijkheden voor pre-mantelzorgeenheden en het aanstellen van verhuiscoaches.
Grondbedrijf (Nina ter Linde, Tineke Posno, Geert van der Bruggen, Daniëlle Bouwmans)
Het grondbedrijf faciliteert ontwikkelingen door de beleidsdoelstellingen mee te nemen in het grondbeleid. In de paragraaf grondbedrijf is dit verder toegelicht.
Behaald. De nota grondbeleid is vastgesteld op 15 oktober 2024.
Eeuwigdurende grafrust (Patrick Stander)
We onderzoeken de juridische en ruimtelijke mogelijkheden om te kunnen voorzien in de behoefte aan ruimte voor eeuwigdurende grafrust. Die behoefte leeft in de stad. In 2024 informeren wij uw raad over die mogelijkheden en eventuele planuitwerking.
Nog niet afgerond. Er zijn in 2024 diverse constructieve gesprekken geweest met de islamitische geloofsgemeenschappen. In deze gesprekken zijn de ruimtelijke behoeften en de juridische mogelijkheden verkend. Deze gesprekken zetten we voort in 2025. De uiteindelijke ruimtelijke vraag en het juridisch construct dat wordt gekozen, bepaalt het gemeentelijk planologisch en juridisch proces.
Aanvullende resultaten
Ombouw kantoren tot appartementen
Er zijn in 2024 per saldo 22 woningen bijgekomen door transformatie (CBS Statline: 45 toevoeging; 23 onttrekking)
Prestatieafspraken woningmarktcorporaties
Om bij te dragen aan de lange termijndoelen voor de woningmarkt in Helmond hebben we met woningcorporaties, huurdersorganisaties en zorg- en welzijnspartijen in december 2024 de prestatieafspraken voor 2025 vastgesteld. Met RIB 182\2024 hebben we de raad hierover geïnformeerd. De prestatieafspraken voor 2025 richten zich op de volgende drie pijlers:
- Beschikbaarheid en betaalbaarheid. We monitoren hoeveel sociale huurwoningen we bouwen, slopen, verkopen en transformeren. Ook werken we in 2025 aan een plan van aanpak over geprioriteerde projecten. We zetten in op het versnellen van onze woningbouw. De corporaties zorgen dat minimaal 80% van de sociale huurwoningen betaalbaar blijft voor lage inkomens.
- Duurzaamheid. We verduurzamen bestaande woningen om energiearmoede te verminderen. De corporaties bouwen nieuwe woningen die zoveel mogelijk energieneutraal zijn. We werken samen aan klimaatbestendige wijken en we stimuleren groen in tuinen. Deze pijler draagt ook bij aan de doelen van het thema Klimaat & Energie/Gezonde leefomgeving (2.4) binnen dit programma.
- Inclusiviteit en leefbaarheid. We werken samen in de wijk om leefbaarheid en veiligheid te verbeteren. Alle partijen zetten zich in voor het stimuleren van de doorstroming. We wegen met elkaar af in welke wijken (zorg)doelgroepen het beste passen en welke woonvormen daarbij nodig zijn. Deze pijler draagt ook bij aan de doelen van het thema Veiligheid (2.3) binnen dit programma.
De afspraken voor 2025 zijn een vervolg op de afspraken voor 2024 die eind 2023 werden gemaakt. Enkele resultaten per pijler zijn hieronder toegelicht.
- Pijler 1 (beschikbaarheid en betaalbaarheid): We verkenden onder meer de transformatie van bestaande kantoorpanden naar wooneenheden. Ook werkten we aan een nieuwe beleidsregel rondom splitsen. De corporaties zorgden dat het aandeel woningen dat op basis van de streefhuur bereikbaar en betaalbaar is voor de primaire doelgroep minimaal 80% is.
- Pijler 2 (duurzaamheid): De corporaties zijn in 2024 onder meer bijgepraat over de transitievisie warmte en de plannen voor de wijken. We verminderden de energielasten voor kwetsbare huishoudens door middel van verduurzamen van woningen en inzet van kierenjagers.
- Pijler 3 (inclusiviteit en leefbaarheid): In 2024 is een project opgestart om de samenwerking bij complexe woonoverlast tussen gemeente, corporaties en politie te verbeteren. De corporaties en huurdersbelangenverenigingen dachten samen na over een passende aanpak voor de problematiek rondom vocht en schimmel voor Helmond.
De raad ontvangt in 2025 een uitgebreide monitor van de afspraken gemaakt in 2024.
Beleidsintensivering
Toezicht bouwen en wonen
Toezicht op bouwprojecten is onderdeel van een veilige en leefbare stad. Want om de schaalsprong en woningbouwversnelling mogelijk te maken, is voldoende capaciteit op toezicht en handhaving belangrijk. Daarnaast is sprake van de invoering van de Omgevingswet en andere recente nieuwe wet- en regelgeving waardoor er in deze overgangsfase onvoldoende basiscapaciteit aanwezig is om de wettelijke taken kwalitatief en tijdig te kunnen uitvoeren. Voor 2024 en 2025 is een uitbreiding van de huidige basiscapaciteit nodig met 1,5 fte naar 3,0 fte. De voor deze jaren benodigde incidentele middelen worden gedekt uit de Reserve Bouwleges. Medio 2025 zal worden geëvalueerd welke structurele basiscapaciteit nodig is voor een adequate uitvoering in de jaren daarna.
Behaald. De basiscapaciteit is uitgebreid naar 3,0 fte.
Nieuwe ontwikkelingen wonen
Op het thema wonen zijn er veel nieuwe ontwikkelingen. Mede door de schaalsprong van de regio en de wooncrisis is er een MRE-Wonen opgericht en is er een Woondeal gesloten met het Rijk. De uitwerking daarvan vraagt om extra inzet, bijvoorbeeld voor de regionale versnellingstafel, de ontwikkeling van een regionaal monitoringssysteem, realisatie van flexwoningen etc. Binnen Helmond is er sprake van een woningtekort, met name aan betaalbare woningen. Dit vraag om een vlotte realisatie van extra sociale en betaalbare woningen. Ook de vele nieuwe, landelijke wetgeving, zoals de Wet Regie op de Volkshuisvesting, de Spreidingswet, de Wet goed verhuurderschap, Wet betaalbare huur, wijziging Volkshuisvestingswet etc. brengen nieuwe en extra taken met zich mee.
Deels behaald. Een aantal wetgevingstrajecten is door de landelijke politieke ontwikkelingen verschoven naar 2025 (Wet Regie op de Volkshuisvesting). In 2024 is er veel samengewerkt op het gebied van wonen in het MRE, onder meer in de uitwerking van de stichting hightech helmond de Peel en de opzet van een regionaal woningmarktonderzoek; hierop hebben we extra ambtelijke inzet ingezet.
(geen doorkijk 2025). In Helmond is een digitaal meldpunt voor meldingen rondom de Wet Goed Verhuurderschap en de Wet betaalbare huur opgezet in 2024. Met de extra inzet hebben we in 2024 stappen gezet op het snijvlak van wonen en zorg, zoals een afwegingskader wonen en zorg (geen doorkijk 2025).
Exploitatielasten verduurzaming vastgoed gebouwen
Een belangrijk onderdeel van de verduurzaming van de 150 panden is ook het actief monitoren van het energieverbruik. Hiermee kan bespaard worden op energie. De jaarlijkse kosten van een energiemanager bedragen € 100.000. Deze kosten worden afgedekt door uit de door het Rijk toegekende middelen vanuit de zogenaamde CDOKE. Daarnaast wordt eenmalig € 100.000 beschikbaar gesteld in 2024 voor de extra materiële kosten voor verduurzaming in 2024. Na 1 jaar moet blijken welke opbrengsten/besparingen de verduurzaming met zich meebrengt.
Deels behaald. Een energiemanager is medio 2024 aangesteld. In 2025 wordt een energiemanagementsysteem aangeschaft om meer inzicht te krijgen en om te kunnen sturen op mogelijke opbrengsten en besparingen.