Uitvoeringsagenda Klimaatbestendig Helmond 2021-2025 ( Patrick Meuken )
We werken aan de hand van de Uitvoeringsagenda Klimaatbestendig Helmond 2021-2025 verder aan het klimaatadaptief maken van de stad. Dit betreft fysieke ontwikkelingen zoals woningbouw, bedrijventerreinen en voorzieningen. Als het gaat om ons eigen (maatschappelijk) vastgoed en beheer van de openbare ruimte geven we hierin het goede voorbeeld.
Met publieksacties zorgen we voor bewustwording bij onze inwoners. Operatie Steenbreek is hiervan een voorbeeld. In 2024 starten we ook de publieksactie met adoptie plantvakken en geveltuinen en treffen we de voorbereidingen voor de volgende uitvoeringsagenda 2026-2030. Onder andere door het actualiseren van de stresstesten om zo de actuele knelpunten en acties inzichtelijk te maken.
Behaald: De werkzaamheden rondom de uitvoeringsagenda Klimaatbestendig Helmond hebben wij conform planning uitgevoerd.
Landschapsvisie Groen & Gezond Helmond (Nina ter Linde, Randi van Otterlo, Lotte Schwerzel, Rob Voets )
We leveren de landschapsvisie Groen & Gezond Helmond met daarbij een meerjarenuitvoeringsprogramma op. In dit meerjarenuitvoeringsprogramma zijn projecten opgenomen die een bijdrage leveren aan een groenere en (be)leefbare stad. Zoals realisatie van ecologische verbindingszones en realisatie van nieuwe recreatieve routes.
We werken met onze partners in meerdere gebieden aan het opstellen van integrale gebiedsvisies en uitvoeringsprogramma’s. Dit doen we voor Landschapspark Kloostereind, buitengebied van Stiphout (Goorloop en omgeving landgoed Croy), het Groot Goor en ’t Gulden Land (De Bundertjes). Door het verder uitwerken van deze integrale gebiedsontwikkelingen realiseren we verschillende doelen waaronder nieuwe natuur, nieuwe recreatieve routes, nieuwe economische dragers in het buitengebied en vergroten we de beleving van het landschap.
Behaald. Voor de Groene Punt is een plan voor beekherstel uitgewerkt. Om ’t Gulden Land beter recreatief te ontsluiten is De Rondgang ontwikkeld. Daarnaast is voor ’t Gulden Land een huisstijl ontwikkeld om het gebied nadrukkelijker meer in de kijker te zetten voor wandelaars en fietsers. Voor het beekdal van de Goorloop is opdracht verleend voor het opstellen van een visie inclusief inrichtingsplannen voor 3 gebieden. Voor het Landschapspark Kloostereind is de inrichtingsvisie met bijbehorend uitvoeringsprogramma vastgesteld.
Nog niet afgerond. De concept natuur – en landschapsvisie Groen & Gezond Helmond hebben we ter inzage gelegd. Begin 2025 zal de natuur- en landschapsvisie ter besluitvorming worden voorgelegd. Na besluitvorming wordt het meerjaren uitvoeringsprogramma Groen & Gezond uitgewerkt.
Regionale Energie Strategie (Nina ter Linde, Randi van Otterlo, Lotte Schwerzel, Rob Voets )
Met alle gemeenten binnen de MRE wordt uitvoering gegeven aan het S&UP (samenwerking,- en uitvoeringsprogramma) als uitwerking van de RES. Tevens wordt verder gewerkt aan de RES 2.0, hierin wordt het vervolg en de uitwerking van de RES 1.0 verder vormgegeven.
Behaald. Het S&UP is gereed, de regionale voortgang wordt door het MRE bijgehouden. De voorbereidingen voor de RES 2.0 zijn gestart.
Klimaatcontract (Nina ter Linde, Randi van Otterlo, Lotte Schwerzel, Rob Voets )
Het klimaatcontract wordt samen met de gemeente Eindhoven verder uitgewerkt en voorgelegd aan Europa. Tevens wordt invulling gegeven aan de uitwerking van het langjarige lokale klimaatdeltaplan met de stakeholders uit de stad.
Behaald: Het klimaatcontract is in september ingediend bij de Europese Commissie. De aanpak met stakeholders uit de stad heeft in 2024 minder aandacht gekregen dan gewenst door de focus op het indienen van het klimaatcontract. Dit wordt in 2025 weer opgepakt.
Energiearmoede (Randi van Otterlo, Lotte Schwerzel, Rob Voets )
Met de woningbouwcorporaties, LEVgroep en maatschappelijk partners werken we aan het plan energiearmoede. Hieronder vallen projecten als de Kierenjagers, afspraken met de corporaties en aanpak woningeigenaren. Deze laatste betreft 800 woningen waar fysieke aanpassingen aan de woning worden gemaakt en de eigenaren worden ontzorgd. Zie ook hoofdstuk 4.1.2. Werk en Inkomen.
Behaald. De witgoedregeling en aanpak Kierenjagers is succesvol. De isolatie-aanpak heeft vertraging opgelopen door wettelijke kaders vanuit flora en fauna (bescherming vleermuizen die in spouwmuren en daken kunnen zitten). Inmiddels is hiervoor landelijk een voorlopige oplossing gevonden, in afwachting van het definitieve soortenmanagementplan (SMP). Daarnaast is de respons op communicatie over subsidies voor het verduurzamen van woningen voor deze doelgroep lager dan we zouden willen. Deze kennis nemen we mee naar een aangepaste communicatiestrategie in 2025. Tot slot zien we dat de beleidswijzigingen van het huidige kabinet een negatieve invloed hebben op de handelingsbereidheid bij inwoners.
Uitvoering warmtetransitie (Nina ter Linde, Randi van Otterlo, Lotte Schwerzel, Rob Voets )
We werken aan de uitvoering van onze warmtetransitie plannen en ontwikkelen een visie ten aanzien van de nieuwe warmtewet inclusief de benodigde rol die wij hierin als gemeente nemen.
Deels behaald. De vertraging van de inwerkingtreding van de Warmtewet (Wcw) en de Wet gemeentelijke instrumenten warmtransitie (Wgiw) geeft ook vertraging in onze aanpak. Voor de wijkuitvoeringsplannen is in 2024 een participatie-aanpak opgesteld. We hebben in 2024 de businesscase voor een warmtebedrijf in het centrum en een scenariostudie naar de rol van de gemeente afgerond. Deze worden in 2025 in het besluitvormingsproces gebracht.
Rolneming opwek duurzame energie (Nina ter Linde, Randi van Otterlo, Lotte Schwerzel, Rob Voets )
We nemen een actievere rol in de ontwikkeling van de duurzame opwek van energie (warmte en elektra) en zorgen hierbij dat we de uitdagingen rondom netwerkschaarste meenemen. Dit omdat de opwek van duurzame elektriciteit voor eigen gebruik en het ontlasten van het elektranetwerk door duurzame warmte in plaats van elektrificatie communicerende vaten zijn.
Behaald. Voor de aanpak van netcongestie hebben we een doorbraakteam opgericht, dat op basis van concrete casussen bekijkt wat er mogelijk is om toch stappen te zetten in gewenste ontwikkelingen (met name op het vlak van voorzieningen). Voor een robuuste, toekomstbestendige oplossing van netcongestie blijven we afhankelijk van de netbeheerders en het Rijk.
Inzet op besparen (Nina ter Linde, Randi van Otterlo, Lotte Schwerzel, Rob Voets )
We zetten met alle partners en stakeholders in op een gezamenlijke besparing, door middel van isoleren, het circulair maken van ketens en een benodigde gedragstransitie.
Deels behaald. Voor het onderdeel ‘isoleren’ zijn middelen vanuit het Rijk beschikbaar, vanuit de SPUK Lokale aanpak isolatie. We zien nog wel onvoldoende respons op het aanschrijven en communiceren naar de doelgroep van de subsidiemogelijkheden, hierop gaan we in 2025 intensiveren. Voor de gedragstransitie maken we onder andere gebruik van het Energiehuis Slim Wonen (EHSW). Het EHSW heeft een daling in het aantal informatievragen gezien naar aanleiding van de koerswijziging van het huidige kabinet, inwoners wachten af. Voor het circulair maken van ketens verwijzen we naar het onderdeel circulaire economie in programma 3.
Bestendige bedrijventerreinen ( Robert Speksnijder )
We werken met de bedrijventerreinen aan bestendige bedrijventerreinen waar duurzame opwek, besparing, vergroening en gezondheid samen komen. Zie ook hoofdstuk 4.3.3. Bedrijventerreinen / circulaire economie.
Behaald. Een toelichting op de Smart Synergy Helmond projecten staat opgenomen in hoofdstuk 3.3. Bedrijventerreinen / circulaire economie. Op basis van het jaarplan Stichting Bedrijventerreinen Helmond heeft de stichting ook in 2024 gewerkt aan vergroening en gezondheid. We maken ook een visie Bedrijventerreinen waarin deze thema's terugkomen. Deze zal in 2025 gepresenteerd worden aan de gemeenteraad.
Aanvullende resultaten
Terugdringen geur-, geluids- en houtstookoverlast
Het Actieplan geluid 2024-2029 is op 10 september 2024 door het college vastgesteld.
Voor het Regionaal meetnet lucht & geluid is een jaarrapportage opgeleverd. In 2024 is een SPUK toegekend voor het project Satelliet gebaseerde luchtkwaliteitsmonitoring en zijn rapportages opgeleverd voor 2022 en 2023. In het kader van het programma Geluid en Lucht heeft een inventarisatie plaats gevonden van de knelpunten geluid en lucht op basis van data en een verdieping van de Brabantscan.
Beleidsintensivering
Beleidsmedewerker civiel circulair/ co2 neutraal
Om onze klimaat en duurzaamheid ambities te halen moeten grote stappen worden gezet in het circulair en CO2 neutraal uitvoeren van onze (infrastructurele) projecten. Om dit moment ontbreekt het aan capaciteit om structureel op deze onderwerpen door te ontwikkelen en kennis uit de praktijk te vertalen naar projecten. Versterking met een beleidsmedewerker civiel circulair/ CO2 neutraal is hiervoor noodzakelijk. Deze nieuwe collega heeft als taak om de kennis rondom deze thema's actief op te halen in het land en deze samen met de Helmondse collega's te vertalen naar projecten. Anders dan vanuit het programma duurzame en gezonde stad, richt deze medewerker zich in de diepte op de praktijk van de civiele en groen projecten.
Behaald. Deze functie is met een interne functiewijziging ingevuld.
Regisseur ondergrond
De realisatie van al onze ambities (verstedelijking, klimaatadaptatie, energietransitie) vraagt een stevige regie op het gebruik van onze spaarzame ondergrond. Door het ontbreken hiervan creëren we belemmeringen voor het gebruik van de ondergrond in de toekomst. We moeten de ondergrond zien als een “asset” dat vanuit een beleidsmatig perspectief beheerd moet worden. We wegen de claims op de ondergrond af vanuit een meerjarenvisie. Deze regisseur zorgt ervoor dat de ondergrond een toekomstbestendige meerwaarde levert voor onze ambities.
Nog niet afgerond. In 2024 is gestart met het bepalen van de scope van deze werkzaamheden. De verwachting is dat deze functie in de loop van 2025 ingevuld zal worden.
Budget Klimaat- en energie
De Europese klimaatopgave is 55% CO2 reductie in 2030 en 95% in 2050. Onze ambitie is klimaatneutraal te zijn in 2035. De CDOKE-middelen vanuit regeling Tijdelijke regeling Capaciteit Decentrale Overheden voor Klimaat- en Energiebeleid (CDOKE) zijn beschikbaar gesteld door de Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland (RVO). Het RVO is een onderdeel van het Ministerie van Economische Zaken & Klimaat. Dit zijn middelen voor de Europese klimaatopgave om de ambities in 2030 door intensivering van beleid te kunnen behalen. Voor de periode 2023 – 2025 stelt het RVO zo’n € 4.7 miljoen, in jaarlijks tranches, beschikbaar. Deze middelen zijn aangevraagd en inmiddels toegekend.
Deels behaald. Dit betreft inzet van de in 2023 toegekende CDOKE-middelen, bestemd voor uitvoeringskosten van het Klimaatakkoord en de nieuwe taken die daaruit voortvloeien. Het gaat om een bedrag van circa € 1,5 mln. per jaar voor 3 jaar (initieel), met een uitloop van 2 jaar voor de besteding. In 2024 zijn hiermee circa 13 formatieplaatsen en een aantal advies- en inhuuropdrachten gerealiseerd, voor diverse taken, verspreid over meerdere afdelingen. Hiermee zijn de beschikbare middelen van de eerste trance grotendeels ingezet.