Financiering

Treasury is het sturen en beheersen, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Meer concreet gaat het om financiering van het beleid tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden en het afdekken van rente en kredietrisico’s. De treasuryfunctie binnen onze gemeente dient uitsluitend de publieke taak en gebeurt binnen de financiële kaders van de Wet financiering decentrale overheden (Fido). Het verstandig omgaan met publieke middelen is een basisvoorwaarde. Risicobeheersing is van groot belang. Onder het financiële risicoprofiel van de Gemeente Helmond verstaan wij de volgende risico’s:
•   Het renterisico (vlottende en vaste schuld);
•   Het kredietrisico en garantstellingen.

Renterisico
Om gemeenten te behoeden voor de gevolgen van rentefluctuaties zijn wettelijke normen gesteld waaraan gemeenten moeten voldoen. Dit zijn de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. Beide beogen de renterisico’s te begrenzen die verbonden zijn aan de financiering van respectievelijke korte- en lange schulden.

Kredietrisico
Kredietrisico’s ontstaan enerzijds door het verstrekken van leningen en anderzijds door het afgeven van een borgstelling op een lening die door een derde partij wordt verstrekt. Het verstrekken van een lening of borgstelling gebeurt volgens de kaders van het leningen- en borgstellingenbeleid.

Kasgeldlimiet
De wet Fido stelt dat de gemeente maximaal 8,5% van het begrotingstotaal (de kasgeldlimiet) met kort geld mag financieren. Als de netto-vlottende schuld, bestaande uit kasgeldleningen en het saldo van de bankrekeningen drie kwartalen overschrijdt, moeten aanvullende maatregelen worden genomen. De limiet voor 2024 is vastgesteld op € 39 miljoen.

Uit de tabel blijkt dat de netto vlottende schuld over 2024 gemiddeld -€20 miljoen bedraagt. Hiermee zijn wij ruim binnen de kasgeldlimiet gebleven.

Renterisiconorm
De wet Fido definieert vaste schulden als opgenomen geldleningen, waarbij de rente voor één jaar of langer vaststaat. Met de renterisiconorm biedt de wet Fido een richtlijn om renteaanpassingen van financieringen en beleggingen goed in de tijd te spreiden. Op grond van deze norm mag het totaal aan renteherzieningen en aflossingen per jaar niet meer zijn dan 20% van het begrotingstotaal. Voor Gemeente Helmond is deze norm in 2024 afgerond € 91,8 miljoen. Zoals blijkt uit onderstaande tabel is de gemeente ruimschoots binnen de renterisiconorm gebleven.

Ontwikkeling leningen- en garantieportefeuille

Het verloop van onze leningen- en garantieportefeuille is verder uitgewerkt in onderstaande tabel.

Het totale volume van de verstrekte geldleningen is in 2024 met € 6,4 miljoen toegenomen ten opzichte van 2023. De nieuwe leningen die zijn verstrekt bedragen in totaal € 9,4 miljoen. Dit zijn met name startersleningen (€7,7 miljoen) en duurzaamheidsleningen (€1,7 miljoen). Daartegenover staan aflossingen van in totaal € 3 miljoen. De leningen waarvoor de gemeente borg staat zijn volgens planning afgelost.

Waarborgfonds Sociale Woningbouw
Woningbouwcorporaties kunnen voor de financiering van hun investeringen leningen aantrekken met borging van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Het Rijk en gemeenten staan samen garant voor het WSW via de achtervangpositie. Wanneer het garantievermogen van het WSW te laag is, moeten gemeente en het Rijk aan het WSW-leningen met zo laag mogelijke kosten verstrekken. Met het fonds helpt WSW-corporaties bij het bouwen en onderhouden van sociale huurwoningen.

In 2024 is de achtervangpositie gestegen met € 23,3 miljoen ten opzichte van 2023. Hiervan is €50,7 miljoen aan extra leningen uitgezet en is er voor € 27,4 miljoen afgelost.  

WSW bepaalt voor iedere deelnemende corporatie minimaal één keer per jaar het zogenaamde borgingsplafond. Het borgingsplafond is het maximale bedrag dat een corporatie in een zekere periode onder WSW-borging mag lenen voor geplande activiteiten die voldoen aan de bestedingsdoelen zoals beschreven in het Reglement van Deelneming van het WSW. Ook voor de in Helmond werkzame corporaties is zo’n borgingsplafond vastgesteld.

Voor wat betreft de actuele risico’s op de huidige leningen- en borgstellingportefeuille wordt verwezen naar de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing.

Treasury: gemeentefinanciering
Uitzettingen
Een belangrijk uitgangspunt van de wet Fido en de Regeling Uitzettingen en Derivaten Decentrale Overheden (RUDDO) is dat gemeenten verstandig dienen om te gaan met publieke middelen. Risicobeheersing is van groot belang, zowel bij het uitzetten van middelen, als bij het aangaan van leningen. Ons leningen- en borgstellingenbeleid sluit hierbij aan, waardoor nog maar in beperkte mate leningen of borgstellingen worden verstrekt.

Financiering
Het verloop van de vaste financieringen in 2024 was als volgt:

De Gemeente Helmond had in 2024 een overwegend positieve liquiditeitspositie. In februari 2024 hebben we een lening (€15 miljoen) afgelost. Tegelijkertijd hebben we een nieuwe lening aangetrokken. In totaal hebben we € 17,5 miljoen afgelost. De leningenportefeuille is ondanks de nieuwe lening gedaald met €2,5 miljoen. De huidige leningenportefeuille bestaat vooral uit contracten waarbij vervroegde aflossing meestal is uitgesloten, of er is sprake van een forse boeteclausule.